Prawo zgłaszania kandydatów na wójta przysługuje:
- partiom politycznym i koalicjom partii politycznych,
- stowarzyszeniom i organizacjom społecznym,
- wyborcom.
Prawo zgłoszenia kandydata na wójta ma komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu.
Zgłoszenie kandydata na wójta musi zawierać: imię (imiona), nazwisko, wiek, wykształcenie i miejsce zamieszkania zgłaszanego kandydata, wraz ze wskazaniem przynależności do partii politycznej, o ile kandydat jest członkiem partii politycznej, oraz oznaczenie komitetu dokonującego zgłoszenia oraz imię (imiona), nazwisko i adres działającego w jego imieniu pełnomocnika. Do zgłoszenia należy dołączyć: pisemne oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności (biernego prawa wyborczego), a w przypadku wyborów przedterminowych - wykaz wyborców popierających kandydata.
Kandydatów na wójta zgłasza się do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów do godziny 24.00. Jeżeli w tym terminie, nie zgłoszono żadnego kandydata lub zgłoszono tylko jednego kandydata, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa, przez rozplakatowanie obwieszczeń, do dokonania dodatkowych zgłoszeń. W takim przypadku termin zgłaszania kandydatów ulega przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczeń. Jeżeli mimo przedłużenia terminu, o którym mowa powyżej, zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, wybory przeprowadza się z tym, że tego kandydata uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. W sytuacji, gdy jedyny kandydat na wójta nie uzyskał ww. wymaganej większości głosów, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. Jeżeli natomiast mimo przedłużenia terminu, o którym mowa powyżej, nie zostanie zarejestrowany żaden kandydat, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.
W sytuacji, gdy wyboru wójta ma dokonać rada gminy prawo zgłoszenia kandydata na wójta przysługuje grupie radnych stanowiącej, co najmniej 1/3 ustawowego składu rady, zgłoszenie kandydata na wójta musi mieć formę pisemną, a radnemu przysługuje prawo poparcia w zgłoszeniu tylko jednego kandydata.
Jeżeli rada gminy, w terminie dwóch miesięcy od dnia wyborów nie dokona wyboru wójta w sytuacji, gdy nie zgłosił się żaden kandydat lub jedyny kandydat nie uzyskał wymaganej większości głosów, obowiązki wójta do końca kadencji pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Po dokonaniu prawidłowego zgłoszenia (tj. jeżeli zgłoszenie spełnia warunki określone w ustawie) gminna komisja wyborcza rejestruje kandydata, i przesyła po jednym egzemplarzu protokołu rejestracji pełnomocnikowi wyborczemu i komisarzowi wyborczemu.
Gminna komisja wyborcza sporządza listę kandydatów, na której w kolejności alfabetycznej nazwisk, umieszcza nazwiska, imiona, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, nazwę komitetu zgłaszającego kandydata oraz nazwę partii politycznej, do której należy kandydat lub podejmuje uchwałę, jeżeli w wyborach ma być przeprowadzone głosowanie tylko na jednego kandydata. Dane te gminna komisja wyborcza podaje do wiadomości wyborców przez rozplakatowanie, najpóźniej w 15 dniu przed dniem wyborów.
